شفقنا رسانه_ سال هاست که با آمدن هر دولت و شهرداری، بسیاری از خبرنگاران وابسته به این دو نهاد دچار تغییرات اساسی می شوند از تعدیل خبرنگار گرفته تا تغییر موضع گیری نسبت به سوژه ها و مسائل موجود در کشور. امسال هم با روی کار آمدن دولت سیزدهم این احتمال در جابجایی اهالی رسانه ای وجود دارد. اما این تغییرات چقدر بر کار حرفه ای و روحیه خبرنگاران اثر گذار است؟در ادامه نظر اهالی رسانه را بخوانید….
اکبر منتجبی معاون سردبیر «سازندگی» درباره تغییرات در تیم های رسانه ای با روی کار آمدن دولت جدید و تبعات این اتفاق به شفقنا رسانه می گوید: قطعا این اتفاق در رسانه ها رخ می دهد. متاسفانه یکی از دلایل بی هویت شدن رسانه ها چه روزنامه یا خبرگزاری یا حتی سایت های دولتی همین است که وقتی یک دولتی یا شهرداری می رود، تیم سردبیری و مدیریت آن روزنامه نیز می رود. مثلا در روزنامه ایران یا همشهری یا خبرگزاری ایرنا همین طور بین افراد دست به دست می شود. امروز یک تیتر در دفاع از مصوبه دولت یا شورای شهر می زنند، فردا که دولت و شهردار و شورا عوض می شوند، تیتر و مطلبشان علیه آن چیزی می شود که چندی پیش به دفاع از آن برخاسته بودند. این مهمترین آفت رسانه های دولتی و حکومتی است.
علی مزینانی صاحب امتیاز روزنامه «هفت صبح» هم با انتقاد می گوید: در مورد تغییرات در رسانههای دولتی و عمومی پس از تغییر دولت و شهرداریها ، متاسفانه چنین اتفاقی باز هم تکرار خواهد شد، چون متولیان دولتی و نهادها حق خود می دانند که رسانههای تحت نظرشان با نیروی انسانی همسو به فعالیت ادامه دهند. این تغییرات مکرر باعث تکرار تجربههای شکست خورده قبلی میشود و با وجود هزینههای زیادی که در دهها رسانه دولتی و عمومی می شود ، عملا اثرگذاری خاصی از آنها را شاهد نیستیم .
او مثال می زند: تصمیم سخت دولت جدید برای مدیریت این رسانهها ، مستقل شدن آنها در قالب هیات امنا حرفهای است . تجربه بی بی سی – البته بخش داخلی- و الجزیره قطر وجود دارد که این رسانه ها در عین وابستگی به منابع عمومی ، مستقل و حتی منتقد دولتها هستند . اینگونه اعتماد و مرجعیت رسانهای هم دارند و با تغییر هر دولت و مدیر ، تمامی ظرفیت نیروی انسانی و کاری یک رسانه تخلیه نمی شود.
بهروز بهزادی سردبیر «اعتماد» معتقد است: در آینده بسیار نزدیک، افرادی از روزنامه های دولتی و رسانه وابسته به شهرداری بیرون می آیند و این تغییر تیم بسیار اشتباه است. باید اهالی رسانه بر اساس توانایی هایشان سنجیده شوند. اگر وظیفه حرفه ای یک رسانه ها در جامعه دیده و ارج گذاشته شود، قطعا تغییر تیم با روی کار آمدن دولت جدید رخ نمی دهد.
اما محمد عکاف عضو شورای سردبیری «جام جم» نظر دیگری در این باره دارد و بیان می کند: به نظر میرسد دولت منتخب نگاه ویژهای به رسانهها و اصحاب قلم دارد. مثلا شاهد برگزاری جلسات منظم با مدیران ارشد رسانهها و همفکری و مشورت با آنها هستیم. فرایند نشستها و جلسات تیم دولت سیزدهم تعامل جدی و سازنده با همه رسانههای رسمی کشور را نوید میدهد. اگرچه بخشی از تغییرات در حوزههای رسانهای ناگزیر و طبیعی است اما امیدواریم این تغییرات در فرایند فعالیت خبرنگاران و تولیدکنندگان محتوای رسانه تأثیر جدی نداشته باشد.
جعفر محمدی صاحب امتیاز «عصر ایران» هم با طبیعی خواندن این مسأله تشریح می کند:در کشور ما این مسأله طبیعی است که هر کسی در راس قدرت قرار می گیرد، نیروهای خود را وارد فضای رسانه ای می کند.به نظرم اگر تیمی که در دو سال گذشته در کارهای رسانه ای قوه قضائیه فعالیت داشتند، به رسانه های دولتی وارد شوند، نگرانی چندانی ندارم. هر چند اعضای این تیم همه آن ویژگی ها لازم را ندارند اما ما از این تیم تعامل با رسانه ها را دیدیم. امیدوارم این حسن تعامل با دولت جدید در رسانه ها ادامه پیدا کند.
بیژن مقدم مدیر مسئول و سردبیر سایت«الف» هم معتقد است: برخی از رسانه ها برای دولت هستند و هر دولتی متناسب با سلایق و عقاید و باورهای خودش نیروهایی را در این رسانه ها بکار می گیرد. طبیعتا ممکن است مدیری که در دولت قبل بوده، نتواند در دولت جدید کار کند. بنابراین تغییر در رسانه های دولتی (چه خبرگزاری و چه روزنامه)، طبیعی است و همه آن را به رسمیت شناخته اند. شرط ماندگاری یک رسانه، توجه به نیازهای مردم است. اگر رسانه ای تنها به اقدامات و خواسته های دولت بپردازد، بولتن خبری می شود، در نتیجه مخاطب می فهمد و ماندگار نمی شود.
محمدرضا نادری معاون خبر«ایرنا» هم این فرایند تغییر را بدیهی می داند و توصیه می کند: طبیعی است که در رسانه ها تغییراتی به وجود خواهد آمد. چرا که گفتمان دولت نیاز به تبیین دارد. اما باید حوصله به خرج داد و اگر قرار است کسی بیاید که موفق تر از نیروی فعلی نباشد خب چه اصراری بر تغییر است ؟ رسانه یک کار تخصصی است. بنابر این نیاز به تغییرات صد در صد نیست اما باید کسانی را قرار دهند که گفتمان دولت را درست تبیین کنند. در عین حال نباید عجله کرد که به محض ورود، همه ارکان رسانه ای را تغییر داد.چرا که ما در رسانه های دولتی هم روزنامه نگاران حرفه ای زیادی داریم.
علیرضا بختیاری مدیر مسئول روزنامه «دنیای اقتصاد» به ایجاد چارچوب هایی برای این فرایند اشاره می کند و می گوید: تجربه نشان داده که با تغییر دولت ها و شوراها، تغییراتی در سیاستگذاری رسانه هایشان به وجود می آید. طبیعتاً در این دوره هم شاهد این تغییرات هستیم، به هرحال سیاستگذاری این رسانه ها متمایل به دولت خواهد بود. امیدوارم این شناخت برای سیاستگذاران در حوزه رسانه ایجاد شده باشد که با نگاه دراز مدت تری به موضوع رسانه فکر کنند. به هرحال این رسانه ها در تغییر دولت ها با رویکردهای متفاوت ظاهر شده اند که باعث خدشه به جایگاهشان شده و خودشان را به مرور زمان مجددا بازیابی کرده اند. بخشی از این تغییر طبیعی است ولی اگر رسانه را به عنوان صنعت بپذیرند باید چارچوب هایی را رعایت کنند.
اسماعیل رمضانی مدیر مسئول «شهروند» هم بر به کار گرفتن نیروهای حرفه ای اشاره می کند و می گوید: قاعدتاً این تصمیمات وابسته به صاحبان آن رسانه است که قصد تغییراتی در نیروهای خبری خود دارند یا نه. این مساله، موضوع عجیبی در کشور ما نیست. اما تنها نکته ای که می توانم اشاره کنم این است که در رسانه ها، افرادی به کار گرفته شوند که تجربیات رسانه ای داشته باشند و آزمون خود را داده باشند. چون در دوران حساس کنونی، رسانه محل آزمون و خطا نیست. به همین خاطر صاحبان رسانه، افراد حرفه ای را به کار بگیرند.چون ما خواه یا ناخواه در یک رقابت تنگاتنگ با رسانه های معاند هستیم و در داخل هم همین رقابت را با رسانه های غیر رسمی خواهیم داشت. در این میان کسانی می توانند در فضای رسانه ای فعالیت کنند که دارای تجربیات ارزنده و حرفه ای باشند.
اما در این میان بسیاری از خبرنگاران هم به این فرایند انتقادات جدی دارند و به نبود امنیت شغلی در این باره اشاره می کنند.بنفشه سام گیس خبرنگار روزنامه «اعتماد» با انتقاد به این مدل جابجایی و تعدیل اهالی رسانه در پی تغییر دولت ها بیان می کند: امسال هم بسیاری از همکاران من در رسانه های دولتی خطر تعدیل آنها را تهدید می کند. این روال اشتباهی است که مدیران رسانه آن را پایه گذاری کردند. چون آنها از خبرنگار یک تعریفی دارند به این معنا که آن خبرنگار نوعی، فرد بی طرفی نیست. پس خبرنگارانی را به کار می گیریم که با مشی خط فکری ما همخوانی داشته باشند. این نوع نگاه، اولین نقض اصول حرفه خبرنگاری است و متاسفم و می دانیم که امسال هم این اتفاق رخ خواهد داد و امنیت شغلی چنین خبرنگارانی کوتاه مدت خواهم بود.
سیما بابایی خبرنگار روزنامه «سازندگی» هم با سام گیس در این باره موافق است و با ابراز ناراحتی از جابجایی و تعدیل محتمل بسیاری از اهالی خبر در پی روی کار آمدن هر دولت جدید می گوید: در پایان، روزنامهنگاران سالهاست که از عدم امنیتِ شغلی رنج میبرند. کدامشان است که با اطمینان بداند تا ماهِ دیگر سر کارش میماند؟ ما همیشه با این وضعیت روبهرو بودهایم که: اگر تعدیل شویم؟ اگر مشکلات اقتصادی رسانهمان را ببندد؟ اگر توقیفمان کنند؟ (من رکورد چهار روزنامه در یک سال را هم داشتهام) حالا تعویضِ دولتها هم خود معضلی دیگر است. معضل است چون دولتها، روزنامهنگار نمیخواهند. آدمهایی میخواهند در راستای تفکرشان. آنها روابط عمومیهایی میخواهند بیمزد و منت. دولت عوض میشود و روزنامهنگارانی خانهبه دوش و دیگرانی سرِ کار. میدانید ما سال هاست مرغ عروسی و عزاییم.
زینب موسوی هم از دیگر خبرنگارانی است که بابت این مسأله اظهار نگرانی می کند و می گوید: بحث نگرانی برای از دست دادن شغل همواره درباره خبرنگاران وجود داشته است. اگر تعریف بهتری از شرایط فعالیت خبرنگاران کنیم، فکر می کنم در مسئله قانون کار نیازمند بازنگری برای قرارداد های حرفه خبرنگاری هستیم از این منظر که امنیت مالی و شغلی داشته باشند.
زهرا رفیعی خبرنگار روزنامه «همشهری» می گوید: با توجه به استقلال روزنامه همشهری از دولت، روی کار آمدن دولت برای فعالیت من و همکارانم در همشهری مانعی ایجاد نمی کند ولی در کل ارتباط تنگاتنگی بین رسانه ها و تعاملشان با دولت وجود دارد. اگر دولت روادار، نقدپذیر و دارای تعامل خوب با رسانه ها باشد، عمر رسانه هم بیشتر خواهد بود در غیر این صورت عمر رسانه ها بخصوص غیرمکتوب کوتاه خواهد شد. چون ما رسانه های آنلاین زیادی داریم که آینده شغلی خبرنگارانش بستگی به میزان نقدپذیری دولت جدید دارد.