شفقنا رسانه_تهیه نظام نامه اصول اخلاق حرفه ای رسانه ای از موضوعاتی است که کارشناسان رسانه در هر برهه از زمان بر آن تاکید دارند. در آستانه انتخابات با توجه به شور انتخاباتی و بحران هایی که امکان دارد به وجود آید، ضرورت اخلاق حرفه ای در رسانه بیش از همیشه ضرورت دارد.اما مهم ترین رسالت رسانه ها به هنگام انتخابات چیست؟ اهمیت به مولفه های اخلاق حرفه ای تا چه اندازه ضرورت دارد؟ مهدی مطهرنیا آینده پژوه و استاد دانشگاه معتقد است رسانه ها در هنگام انتخابات باید متوجه این امر باشند که بی طرفی و عدم جانبداری را دنبال کنند. فردی که اخلاق حرفه ای را در زندگی اش به کار می گیرد، نباید جانبداری غیر عقلانی نسبت به منبعی که دارای صفات غیر اخلاقی است، نشان دهد. در عرصه رقابت میان کاندیداهای متفاوت و جناح مختلف سیاسی، رسانه ها باید به عملکردها، اهداف گروها و جناح و کاندیداها نگاه اخلاقی داشته باشند. او توصیه می کند: خبرنگاران ما باید تلاش کنند آیینه تمام نمای واقعیت موجود در کمپین های انتخاباتی در جهت آگاهی بخشی بیشتر و روشن ساختن این فضای بسیار پر گرد و غبار در جهت بهتر دیده شدن این فضا، توسط جامعه هدف خود باشند.
مطهرنیا در ابتدای صحبت های خود به اثرگذاری رسانه ها در قرن بیست و یکم اشاره می کند و به شفقنا رسانه می گوید: وقتی از نظام نامه اخلاقی صحبت می کنیم و رسانه را در مرکز توجه قرار می دهیم، اخلاق حرفه ای در حوزه پیام رسانی به مردم و جامعه هدف، توجه داریم. فراموش نکنیم که رسانه به عنوان یکی از مهم ترین نیروهای پیشران در عصر مدرن و بیش از اکنون در دوره فرا مدرن از عمق اثرگذاری بالایی برخوردار خواهد بود و در پیش بینی های خود برای قرن ۲۰۲۱ اعلام کردم، بشر از اتاق شیشه ای عبور می کند و بعد وارد گوی بلورین و سپس فلک آبگینه خواهد شد.
او ادامه می دهد: بعد از اینکه مارشال مک لوهان از دهکده جهانی سخن گفت و توماس فریدمن در سال ۲۰۰۵ از جهان یکدست شده و مسطح سخن به زبان آورد، بنده در سال ۲۰۱۰ از اتاق شیشه ای، ۲۰۱۵ گوی بلورین و ۲۰۱۷ فلک آبگینه را مطرح کردم و اعلام کردم ما شاهد مکعب فروریزش فاصله ها خواهیم بود به گونه ای که با فروریزش کامل فاصله ها، شاهد فروپاشی مرزهای ملی و حتی مرزهای هویتی میان ابنای بشر خواهیم بود. به گونه ای که بشر نه تنها در روی زمین بلکه در افلاک نیز با پیوند رسانه ای، گستره اثرگذاری خود را افزایش خواهد داد و هر آدمی بر هویت تک سرنشین دانش بنیاد خود تکیه و به صورت آفرینشگر پیام، خواهد توانست با گستره ای بسیار سریع و با دامنه ای بسیار پر پهنا و اثری بسیار بلند بالا در جوامع مخاطب یا پیام خواه خود، نفوذ کند. به همین خاطر قرن ۲۱، قرن رسانه های فرا شبکه ای است نه قرن شبکه های اجتماعی.
این کارشناس رسانه با پیش بینی درباره تغییرات رسانه ای و قدرت آنها در جوامع توضیح می دهد: در آن زمان رسانا، از میان خواهد رفت و بشر به واسطه ارتباط میان ذهنی از طریق مرتبط شدن فرکانس های ذهنی بدون نیاز به سخت افزارهای رسانایی، با آدمیان دیگر در برد بسیار دور از حضور فیزیکی خود و بدون عاملیت انسانی، سخن خواهد گفت و با فروریزش بزرگ زبان ها و ترجمه هوش مصنوعی، فاصله های زبانی از بین خواهد رفت. لذا رسانه در قرن بیست و یکم میلادی به صورت یک رسانه- دولت و رسانه-کشور جهانی وارد عمل خواهد شد و از این جهت رسانه ها را باید یکی از مهم ترین ارکان قرن بیست و یکم میلادی بدانیم.
او با توضیح درباره اهمیت رعایت اخلاق حرفه ای در رسانه ها با وجود تغییرات پیش رو بیان می کند: در وضعیت موجود اخلاق حرفه ای در امر رسانه ای معنای خاص خود را دارد و در آن زمان، در مسیری پرفراز و نشیب تر قرار خواهد گرفت. عمده ترین دغدغه های مدیران کارآمد در سطوح مختلف اشتغال بشر، چگونگی ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی شاغل در تمام حرفه ها به گونه ایست که آنها بتوانند در عین داشتن یک محیط امن ، آرام و دارای وسعت ابزار و وسایل موردنیاز برای انجام مسئولیت با حس مسئولیت و تعهد کامل به مسائل در جامعه و حرفه خود به اشتغال مشغول شود و اصول حرفه ای حاکم بر شغل خود را رعایت کنند به همین خاطر مدیریت رفتار و کنش آدمی در هنگامه انجام دادن کارهای حرفه ای به گونه ای به عنوان اخلاق حرفه ای مطرح می شود و مجموعه ای از قوانین که در وهله نخست از ماهیت حرفه و شغل به دست می آید بر کارکرد آن شغل حاکم می شود .
این آینده پژوه تصریح می کند: بدین ترتیب، اخلاق حرفه ای فرایند تفکر عقلانی است که مجموعه ای از کنش ها و واکنش های اخلاقی پذیرفته شده را از سوی سازمان ها و مجامع حرفه ای مقرر می کند تا بدین ترتیب مطلوب ترین روابط اجتماعی ممکن برای اعضای آن سازمان و مجموعه ی حرفه ای باشد. لذا اخلاق حرفه ای زمانیکه به این خروجی تبدیل می شود به رفتارهای متداول در یک حرفه هم گفته می شود. به همین خاطر بسیاری از سازمان ها تلاش می کنند به آموزش اخلاق حرفه ای برای بالا بردن افزایش توان، ارتقای مهارت، تصحیح و تقویت انگیزش و تحول در نگرش کارمندان بپردازند.
مطهرنیا با اشاره به مولفه های اخلاق حرفه ای می گوید: اهالی رسانه در حوزه اخلاق حرفه ای با مولفه هایی چون، امانت داری، انصاف،صداقت و راستگویی، وفاداری، احساس مسئولیت اجتماعی در وفاداری به جامعه ی مخاطب و احساس مسئولیت اجتماعی در انتقال خبر درست و راستی آزمایی اخبار و ارایه داده های صحیح ، صداقت و راستگویی در ارسال پیام، امانت داری در ارائه منصفانه و برخورد عادلانه با مسائل مربوط به حوزه خبر و ارسال پیام روبرو هستند.
این استاد دانشگاه درباره ضرورت رعایت اخلاق حرفه ای در میان رسانه ها با توجه به نزدیک شدن به انتخابات بیان می کند: رسانه ها در هنگام انتخابات باید متوجه این امر باشند که بی طرفی و عدم جانبداری را دنبال کنند. فردی که اخلاق حرفه ای را در زندگی اش به کار می گیرد، نباید جانبداری غیر عقلانی نسبت به منبعی که دارای صفات غیر اخلاقی است، نشان دهد. در عرصه رقابت میان کاندیداهای متفاوت و جناح مختلف سیاسی، رسانه ها باید به عملکردها، اهداف گروها و جناح و کاندیداها نگاه اخلاقی داشته باشند.توجه به صداقت، عقلانی بودن، روش مند بودن و رویکردهای آنان در جهت کسب آرای مردم و از طرف دیگر میزان تعهد آنها به مردم در ارایه شعارهای گوناگون از دیگر وظایف اخلاق حرفه ای رسانه ها هنگام انتخابات است. بدین ترتیب خبرنگاران ما باید تلاش کنند آیینه تمام نمای واقعیت موجود در کمپین های انتخاباتی در جهت آگاهی بخشی بیشتر و روشن ساختن این فضای بسیار پر گرد و غبار در جهت بهتر دیده شدن این فضا، توسط جامعه هدف خود باشند به گونه ای که آنها بتوانند در این مسیر، اراده سیاسی خود را معطوف به انجام بهترین کنش در وضعیت کنونی کنند.
او توصیه می کند: هر چقدر که یک رسانه از اخلاق حرفه ای در ارایه پیام خود دور شود، بالطبع از مسئولیت پذیری و تعریف رسانه ای خود دور و مخاطبان آگاه خود را از دست می دهد و بدین ترتیب اثر عمل او در نتیجه ی خروجی، معکوس خواهد بود. به همین خاطر بسیاری از رسانه های که اخلاق حرفه ای را رعایت نمی کنند و از وجوه حرکت حرفه ای دور می شوند، نتیجه معکوسی از تبلیغات خود برمی چینند.