شفقنا رسانه- بعد از شیوع کرونا ویروس در ایران و درگیری گسترده کادر درمان، آزمایشگاه ها و سایر مراکز مرتبط، ضرورت اطلاع رسانی شفاف و موثر هر لحظه بیشتر احساس می شود. اگرچه این روزها خبرنگاران به ارائه اخبار و اطلاعات آموزشی لحظه ای جهت مقابله با کرونا ویروس مشغول اند با این حال عکاسان خبری از جمله افرادی هستند که متناسب با حرفه خود، بیشتر با مراکز درگیر این بیماری ارتباط مستقیم دارند. گزارش های تصویری از وضعیت بیماران مبتلا به کرونا، نحوه کفن و دفن آن ها در قبرستان ها، درگیری کادر درمان و پزشکان و… از جمله سوژه های این روزهای عکاسان خبری است. با این حال عکاسان خبری در پوشش سوژه های مربوط به کرونا ویروس باید چه مواردی را از لحاظ اخلاقی و حرفه ای رعایت کنند و چه تمهیداتی برای آن ها از سوی رسانه ها جهت رعایت مسائل ایمنی و بهداشتی درنظر گرفته شده است؟
علی آقاربیع، دبیر عکس «تسنیم» در این باره به شفقنا رسانه می گوید: پوشش تصویری سوژه های مربوط به کرونا ویروس یکسری وجه مشترک با پوشش تصویری سایر بحران هایی چون سیل، زلزله، آتش سوزی و… دارد. یکی از این وجوه مشترک توجه به سلامت عکاس است که باید در نظر گرفته شود. در این مورد بخصوص به دلیل اینکه شیوع کرونا ویروس گسترده و ناشناخته است، طبیعتاً عکاس باید در پرداختن به سوژه های مربوط به آن ملاحظات بیشتری داشته باشد. به عبارتی اگرچه عکاس یک رسالت حرفه ای دارد ولی در عین حال باید مانند سایر مردم سلامت خود را حفظ کند، چراکه احتمال درگیر شدن خودش هم بیشتر از سایر بحران ها است.
او با اشاره به شرایط ایمنی عکاس ها برای پرداختن به مکان های درگیر با کروناویروس می گوید: اگر بخواهیم تصاویری از وضعیت نقاهتگاه ها، بیمارستان ها، اورژانس، قبرستان ها و… در رابطه با کرونا ویروس داشته باشیم، مجبوریم که عکاس را تا محدوده ای جلو بفرستیم. به همین دلیل نباید شرایط ایمنی اش با شرایط ایمنی پرستارها، آتش نشان ها و کارکنان هلال احمر فرق زیادی داشته باشد. چه بسا به دلیل همراه داشتن دوربین، لوازم آن و احتمال آلوده شدنشان در این مکان ها نیاز به مراقبت و توجه بیشتری هم باشد.
با این حال آیا رسانه ها برای حفظ سلامت عکاسانشان تمهیداتی درنظر گرفته اند؟ دبیر عکس تسنیم پاسخ می دهد: من شخصاً سعی می کنم سوژه را به نحوی هدایت کنم که عکاس کمتر به مرکز بحران نزدیک شود ولی در مواردی هم هست که نمی توان سوژه را از دور هدایت کرد و نیاز است تا عکاس با رعایت جدی مسائل ایمنی و بهداشتی در مکان حضور پیدا کند. با این حال سعی کردیم برنامه ها را محدود کنیم و هر روز عکاس را به بیمارستان، آزمایشگاه ها و مکان های درگیر کرونا ویروس نفرستیم. از طرفی سعی می کنیم از عکاسان داوطلب برای پوشش تصویری استفاده کنیم.
او ادامه می دهد: چون این بحران جدید و ناشناخته است، تمهیدات لازم برای عکاسان و خبرنگاران در رسانه ها اندیشیده نشده است. به عبارتی رسانه ها نمی توانند تجهیزات لازم را برای عکاسان فراهم کنند. نهایتاً بتوانند ژل، ماسک و دستکش در اختیارشان قرار دهند که آن هم با توجه به شرایط موجود پیدا کردنشان مشکل است. از طرفی امکانات لازم در مراکز درمانی متفاوت است و عکاس باید با استانداردهای آنجا وارد شود که معمولاً این امکانات را مراکز درمانی قبل از ورود به مکان مورد نظر در اختیارشان قرار می دهند.
آقا ربیع به اهمیت تجربه و هوش عکاس در پوشش تصویری سوژه های کرونا ویروس اشاره می کند و توضیح می دهد: از طرفی به تصویر کشیدن مکان های خلوت و یا حتی شلوغ، نحوه شست و شوی میوه ها و وسایل مورد استفاده و… می تواند یک پیام تصویری به مخاطب بدهد. به نظرم اگر یک عکاس خبری، تجربه و هوش بالایی داشته باشد، ضمن حفظ سلامتی خود می تواند به پوشش این بحران و کار حرفه ای خود بپردازد و به نکات ریزی اشاره کند که کمتر مورد توجه مردم عادی قرار می گیرد.
دبیر عکس خبرگزاری تسنیم ضمن تاکید بر رعایت اصول اخلاق حرفه ای عکاسی در پوشش سوژه های کرونا ویروس می گوید: درست تر این است که قبل از عکاسی از بیماران مبتلا به کرونا اجازه گرفت. چون این فرد حق دارد اجازه ندهد. البته ناگفته نماند که عکاس دائماً نمی تواند در بحران های مختلف از مردم برای گرفتن عکسشان اجازه بگیرد. با این حال بهتر است در مواردی که امکان دارد، این مسئله رعایت شود. در موارد دیگر بهتر است اصول اخلاقی را در مرحله انتشار عکس رعایت کرد و این به تجربه عکاس و یا ادیتورعکس بستگی دارد. اینکه فرد در چه زاویه و حالتی قرار گرفته است و چقدر از چهره اش باید مشخص باشد، نکاتی هستند که باید در نظر گرفت.
او با اشاره به اهمیت گوشزدکردن نکات آموزشی و بهداشتی برای مقابله با کرونا ویروس می گوید: اینکه عکاس به واسطه تصویر، یکسری خطاها و نکات مثبت را نشان می دهد، خود به خود یک نوع آموزش و هشدار محسوب می شود. به عنوان مثال ماسک ها و دستکش های رها شده در خیابان تا به تصویر کشیده نشوند، مردم به خطر و پیامدهای احتمالی چنین اشتباهی توجه نمی کنند. پرداختن به چنین سوژه هایی به خودی خود هم می تواند اطلاع رسانی باشد و هم آموزش.
آقا ربیع می گوید: با توجه به اینکه اطلاع رسانی درباره این بحران خیلی مهم است، نحوه برخورد مسئولان هم نسبت به سایر بحران ها متفاوت بود. به عبارتی تاکنون موردی نداشتیم که مسئولان یا کادر درمان مانع کار عکاس شوند. حتی برخی موسسات از ما می خواستند تا عکاس بفرستیم و اطلاع رسانی کنیم.