شفقنا رسانه-هر روزه شاهد عکس و فیلم های زیادی در اینستاگرام هستیم که افراد با اهداف مشخصی سعی در انتشار آن ها دارند. در این میان برخی ها به سبب افزایش فالور و کسب درآمدهای بیشتر دست به کارهای عجیب غریبی می زنند تا حدی که حریم خصوصی زندگی خود را هم در این شبکه نمایان می کنند و خیلی از افراد به سبب دنبال کردن صفحات این افراد به درآمدزآیی آنان کمک می کنند اما چقدر این نوع رفتار ها را می توان نوعی آسیب اجتماعی نوین تلقی کرد؟علت همراهی کردن فالورها چیست؟اینستاگرام چه جذابیتی دارد که تا این حد توانسته در میان مردم محبوبیت داشته باشد و از آن استفاده تجاری بشود؟
کاهش فاصله با ستارگان؛از جذابیت های اینستاگرام
احسان محمدی دکتری فرهنگ و ارتباطات با اشاره به آسیب ها و فرصت های «اینستاگرام» به شفقنا رسانه می گوید: وقتی اینستاگرام نزدیک یک میلیارد و صد میلیون نفر یوزر دارد این به آن معنا است که از هر ۷ انسان زنده روی کره زمین یک نفر به این شبکه تعلق دارد و یوزر است . دلایل زیادی برای جذاب بودن اینستاگرام مطرح است، اولاعکس و ویدئو دارد که زبان همه فهم است ، از طرفی دیگر چون تنوع زیادی دارد باعث بالا رفتن جذابیت هر روزه آن می شود، همچنین این شبکه اجتماعی فاصله بین ستارگان و مردم را کم کرده است، قبلا مردم به این راحتی نمی توانستند به رفتارهای ستارگان واکنش داشته باشند ، ولی الان به راحتی می توانند با آن ها در ارتباط باشند.
این کارشناس رسانه با توضیح درباره تبعات و آسیب های این شبکه بیان می کند: اما باید بدانیم که با تمام این جذابیت ها، این شبکه اجتماعی آسیب های زیادی هم دارد، چرا که نوعی از سلیقه و ذائقه را حاکم می کند که لزوما مخاطب برای آن آمادگی ندارد، چون اینستاگرام متغیرهایی چون سن، سطح تحصیلات، قومیت و جنسیت را ندارد، پس خوراکی که تولید می کند مناسب همه ذائقه ها نیست. به همین خاطر خیلی ها تلاش می کنند ذائقه خود را تغییر دهند، این تغییر ذائقه بازتولید یک نوع سلیقه واحد می باشد که خطرناک است. خب این موضوع از تنوع فرهنگی کم می کند و ما شاهد هستیم که روزانه افراد زیادی در تلاش هستید که در همه عکس ها در یک زاویه و کادر خاص بایستند، پس همین یکسان سازی ذائقه، یک آسیب اجتماعی مهم است.
محمدی ادامه می دهد: حتی گفته می شود نیمی ازآن یک میلیارد نفری که عضو اینستاگرام هستند، هر روز این شبکه اجتماعی را چک می کنند و جمعیتی که زیر ۲۵ سال سن دارند، در این شبکه وقت می گذارنند که لزوما کاربردی نیست و وقت تلف کردن زیاد دارد. اما نباید این موضوع را فراموش کرد که هیچ شبکه اجتماعی اندازه اینستاگرام سرگرمی ساز و وقت تلف کن نیست که از این منظر می توان انتقادهای جدی به این شبکه داشت.
سرگرمی و پرکردن خلا تفریحات؛دو دلیل مهم برای کشش ایرانی ها به اینستاگرام
این روزنامه نگار درباره دلایل همراهی کردن فالورها در این شبکه اجتماعی تشریح می کند: از این یک میلیارد نفری که در اینستاگرام یوزر هستند، حتما همه آن ها یک تجارت و شرکت را دنبال می کنند. ۲۵ میلیون شرکت یا بیزنس در اینستاگرام صفحه دارند و همه ما حداقل یک صفحه را دنبال می کنیم، حال می خواهد فروش خودرو یا جوراب باشد. وقتی این شبکه زمینه فروش و کسب و کار را فراهم کرده، هوادار ها هم دنبال کننده آن هستند. مثلا در امریکا نزدیک ۴۰ درصد خریدهای اینترنتی، از طریق اینستاگرام انجام می شود. به نظرم علت همراهی کردن در جامعه ایران، بیشتر سرگرمی و پرکردن خلا تفریحات است .
او معتقد است: وقتی در کشور تفریح سالم و ارزان برای همه مردم نداریم، اینستاگرام فضایی فراهم می کند که در آن قدم بزنید و مردم را نگاه کنید. مثل پاساژ گردی است در واقع در پاساژهای ما، حتی برخی از مردم هم که پول ندارند، پاساژها را هم می گردند و کسانیکه پول دارند هم در این پاساژ ها قدم می زنند ولی این دو نوع گشتن با هم تفاوت های زیادی دارد.
این موضوع خاص ایرانی ها نیست
این فعال رسانه ای با اشاره به وضعیت فعالیت دیگر کشورها در اینستاگرام می گوید: این موضوع خاص ایرانی ها نیست، هر چند که کشور ما ۲۵ میلیون یوزر در اینستاگرام دارد، ولی کشورهای دیگر هم به همین شدت در حال فعالیت در این شبکه اجتماعی هستند. درست است که تمایل به دیده شدن و تمایل به حضور در نقشه جهانی و جدی گرفته شدن در رفتار ایرانی ها وجود دارد ، اما به این معنی نیست که فقط خاص ما باشد مثلا ترکیه که همسایه نزدیک ما است یا کشور ژاپن،فعالیت شان در اینستاگرام زیاد است.
محمدی درباره اهمیت سواد رسانه ای برای فالورهای اینستاگرام توضیح می دهد: درباره سواد رسانه ای کار تحقیقاتی انجام ندادم، اما حدس می زنم نزدیک به ۵ یا ده درصد تولید کننده محتوا داریم و بقیه مصرف کننده محتوا هستند. قرار هم نیست که همه مردم تولید کننده محتوا باشند یا اصولا درباره سواد رسانه ای بدانند. کسانیکه به تولید محتوا مشغول هستند جز اندک افرادی که این کار را به عنوان شغل انجام می دهند ، بقیه به عنوان سرگرمی و لذت انجام می دهند. خیلی خوب است که سوادرسانه ای در این حوزه بالا برود ولی آرزوی بزرگی است و ارزوی من این است که یادبگیریم کمتر از این فضا صدمه ببینیم و این یک گام به جلو است یعنی کمتر صدمه دیدن به دلیل آگاهی خود نوعی سواد رسانه ای است. قرار نیست همه مردم تولید کننده محتوا و تاثیر گذار و فالورهای زیادی داشته باشند.
∗ مطالب ما را در کانال تلگرامی شفقنا رسانه (mediashafaqna@) دنبال کنید
∗ نقد و نظر و سوژه های خود را از طریق ارتباط با ادمین کانال(shafaqnamedia_admin@) به ما بگویید.