شفقنا رسانه- تنوع اخبار مهم آخر هفته باعث شد تا روزنامهها هم صفحههای متنوعتری ببندند. اگرچه بسیار مهم است از مرز خبر به سمت تحلیل بروند و اطلاعات ارائه شده فراتر از بازنشری خبرگزاریها باشد. همشهری و اعتماد دستور شهرداری تهران برای انتشار همهی قراردادهای بالای ۲۵۰ میلیون تومان را مهم دیدند. اولی به درستی اصل خبر را مهم دید و از «دسترسی به محرمانههای شهر» نوشت و دومی به شخص جایگاه داد نه موضوع و با عکس متناسبی از «اتاق شیشهای شهردار» خبر داد. ولی به طور کلی این رویکرد شخص محور بویژه برای مسئولان چندان درست به نظر نمیرسد. خوب است در چنین مواردی کم و کیف خبر مورد بررسی دقیق قرار بگیرد؛ این که مشکلات احتمالی در دسترسی به این اطلاعات چه میتواند باشد و اساسا چه طور این رقم مرز شفافیت قراردادها تعیین شده است؟ چرا کمتر یا بیشتر در نظر گرفته نشد؟ و پاسخی از همینها به صفحه اول بیاید تا رویکرد منفعلانه و بازتابی.
لغو توقیف ۵ میلیارد دلار بانک مرکزی ایران در ایتالیا، پیشبینیها برای جایگزین احتمالی نیکی هیلی در سازمان ملل، مدال طلا برای شناگر پاراآسیایی، تلاش برای محدود شدن بازداشت موقت و واژگونی اتوبوس حامل دانشآموزان مجموعه خبرهای دیگری بودند که در روزنامههای همشهری، ایران، خراسان، هفت صبح، شرق، شهروند، سازندگی و جمهوری اسلامی دیده شدند.
ایران گزارش کوتاه و مهمی دربارهی فرونشستها در مسیر خط آهن سراسری کار کرد که در صورت وقوع چنین حادثهای ممکن است جان مسافران زیادی را به خطر بیندازد. روزنامه راه حلهای احتمالی را هم بررسی کرد اما صرفا روایت این راهکارها کافی نیست. خوب است در روزهای آینده مسئولان پاسخگوی عملکرد خود در این زمینه باشند و این که چه روندهای عملیاتی را برای کاهش چنین خطراتی در پیش گرفتهاند. در بخشی از متن آمد: «… کارشناسان راهکار نجات دشت ورامین را «تغذیه مصنوعی» میدانند. فدایی هم اعتقاد دارد با تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی، میتوان درد دشت ورامین و پاکدشت را درمان کرد. او میگوید:«باید آب را در شنزار رها کرد و این رهاسازی تا نفوذ لایههای زیرزمینی ادامه داشته باشد.» تغذیه مصنوعی راهکاری است که پیش از او «پرویز کردوانی» جغرافیدان هم آن را نسخهای برای درمان نسبی فرونشستها دانسته بود. فدایی میگوید: «میتوان در هر هکتار تا ۲۵۰ مترمکعب آب را وارد سفرههای زیرزمینی کرد.» فدایی هدایت روان آبها و احیای «تالاب بندعلی خان» را یکی از قدمها برای جلوگیری از گسترش فروچالهها در این دشت میداند. هرچند فروچالهها دخل بخشی از زمینهای کشاورزی را در آوردهاند اما به گفته فدایی، کشاورزان همچنان بهدنبال کشت گندم، هندوانه و طالبی هستند. او این محصولات را پرآب برمی داند و میگوید:«در این دشت حتی از روش غرقابی هم برای کشت محصولات استفاده میکنند.» به اعتقاد کارشناسان، کشاورزان دشت ورامین باید به سمت کشت گلخانهای و صنعتی بروند. فدایی اعتقاد دارد که برای حل این معضل پیش رونده نیاز به عزم ملی در حوزه آب وجود دارد. او برخلاف بدبینی دیگر کارشناسان اعتقاد دارد میتوان با راهکارهایی وضعیت دشت ورامین را تا ۷۰ درصد به قبل از وقوع فروچالهها بازگرداند…»
کیهان در تیترهای فرعی اعتراض به تذکر هیئت نظارت بر مطبوعات را ادامه داد (اینجا) و علاوه بر پاسخ مدیرمسئول این روزنامه که مدعی شده هیئت نظارت باید مطابق ماده ۴ و ۵ قانون مطبوعات به ۶ ماه انفصال از خدمت محکوم شود(اینجا)، مصاحبههایی از یک نمایندهی مجلس و مدیر مسئول روزنامهی صبح نو هم بازتاب داد: «…مدیرمسئول روزنامه صبح نو، با بیان اینکه گویا هیئت نظارت بر مطبوعات، در یک روزهایی تشکیل جلسه نمیدهد و فقط در روزهای خاصی جلسه میگذارد، افزود: این موضوع، بهطور مرتب در چندماه اخیر تکرار شده است.مهدیپور با یادآوری اینکه هیئت نظارت بر مطبوعات، تاریخچه مفصلی دارد و برای اینکه یک هیئت فراقوهای و ملّی باشد، چندبار در قانون مطبوعات تغییر وضعیت داده، گفت: حالا ممکن است بخش دولتی این هیئت، بخواهد مسیر خاصی را در پیش گیرد؛ سؤال این است که چرا سایر عناصر هیئت، فعّال نیستند.»
روزنامه اعتماد هم یادداشتی دربارهی اعتراض روز گذشته این دو روزنامه اصولگرا مطلبی نوشت با تیتر «روزنامههای سفیدِ سفید/ روزنامههای سفیدِ سیاه». در متن هم مروری بر تاریخچهی این روزنامهها و برخی تذکرها داشت و آنها را با دورهی دولت نهم و دهم مقایسه کرد و بویژهی اقدام دیروز روزنامه وطن امروز با انتشار کادر سفید را در تاریخ معاصر مطبوعات مشابهیابی کرد و سرانجام متفاوت آنها را متذکر شد:«…و حالا نوبت روزنامه دیگری از طیف اصولگرایان رسیده است که دست به این گونه اعتراض بزند. اعتراضی که هم میتوانند بسیار خطرناک باشد، تا آنجا که ریشه مطبوعه معترض را تا ابد بخشکاند و هم میتواند اعتراض مشروع و روشنفکرانه تلقی شود که حتی جای یک تذکر خشک و خالی هم باقی نگذارد. درواقع مهم این نیست که روزنامهای، سفید چاپ شود؛ مهم این است که چه روزنامهای سفید چاپ شود!»
سیاستروز عکسی از حاشیهی جلسهی هیئت دولت با تمرکز بر چهرهی حسن روحانی و اسحاق جهانگیری به صفحه اول آورد و با اشاره به شایعات دربارهی تغییرات کابینه، این احتمالات را نشانهای از «دورهمی رفاقتی هیئت دولت» خواند. در متن هم ادعا کرد: «دوتابعیتی بودن برخی و حضور مجدد برخی دیگر آیا همین جرقه را در اذهان عمومی تقویت نمیکند که به جای شایستهسالاری و نخبهپروری دولت دورهمی جناحی و رفاقتی دارد؟! کاش دولت همه این آیاها را جواب دهد و قوه قضاییه هم… امیدواریم که اگر اتهامی وجود دارد قوه قضاییه قبل از اتمام دوره ریاست جمهوری تدبیر و امید به آن رسیدگی کند و اینطور نشود که این دولت هم مانند قبلیها بعد از اتمامش مورد بازخواست قرار بگیرد چراکه این موضوع خود شائبه مصونیت قدرتمندان را در اذهان عمومی تقویت میکند.»
همدلی هم گزارشی از اخبار مربوط به حاشیهی هیئت دولت منتشر کرد اما پیش از آن با مقایسهی این اظهارات نسبت به دولتهای اصلاحات از سطح اطلاعات منتشر شده ابراز نارضایتی کرد و نوشت: «…نشست هیات دولت تدبیر و امید این روزها در حال و هوای دیگری است و خبرهایی از آن بیرون میآید که هیچکدام «ارزش خبری» ندارند. خبرهایی که در نهایت در سقف استانداریها و فرمانداریهاست، بر زبان وزرا و معاونان رئیس جمهور جاری میشود.چنین وضعیتی از دو حال خارج نیست. یا واقعا سطح گفتوگوهای کابینه در همین اندازه است و یا خبرهای درون نشست به بیرون درز نمیکند و تیم رسانهای دولت کماکان در حاشیه مانده و نمیتواند یا نمیخواهد تا از آنچه رخ داده کسی آگاه شود.بهطور مثال معاون حقوقی رئیس جمهور میتواند تحلیلی از دادگاه لاهه در اختیار رسانهها قرار دهد. یا وزرای اقتصاد و مسکن و رفاه میتوانند خبری در خصوص مشکلات کلیدی که این روزها مردم با آنها دست به گریبانند، ارائه کنند. بهجای آن از زبان معاون حقوقی رئیس جمهور میشنویم که: «شریعتمداری با هماهنگی به کمیسیون صنایع نرفت». یا خبر «تامین آب شرب روستاهای گلستان و مازندران» از زبان وزیر نیرو شنیده میشود. اگر منوال چنین است پس وظیفه مدیرکلهای وزارتخانهها و استانداران و فرمانداران چیست؟…» تیتر یک روزنامه دربارهی گالری هم کمی تبلیغاتی به نظر میرسد چرا که نه ارزش خبری آن متناسب با جایگاه تیتر یک است، نه تیتر آن میتواند حضور در این بخش را توجیه کند.
جوان عکسی از رئیسجمهور آمریکا را به صفحه اول آورد و از «پرخاش یاغی با باقی جهان» نوشت. در زیرتیترها هم خلاصهای از آخرین اظهارات او علیه متحدانش در جهان آورد. خوب بود در کنار گزارش این گفتهها تحلیلهایی دربارهی آینده به روزنامه میآمد. در امریکا علیه ترامپ پروندههای بسیار مهمی در جریان است که جزئیات آن در رسانههای خارجی منتشر میشود اما در رسانههای داخلی کمتر به آنها پرداخته میشود و حداقل اطلاعاتی از آنها میتواند در تحلیل آیندهی سیاسی او در نظر گرفته شود. در متن آمده است: «…دونالد ترامپ که در دو سال گذشته همواره با حملات لفظی علیه سایر کشورها، جهانیان را مدیون سیاستهای امریکا معرفی کرده است، سه شنبه شب بار دیگر در جمع حامیان خود به تکرار مواضع دولتش در قبال ایران، عربستان سعودی، اروپا و چین پرداخت و البته این مرتبه ژاپن و کرهجنوبی را هم بینصیب نگذاشت. ترامپ در این سخنرانی به مواضع سیاست خارجی دولت امریکا در قبال دیگر کشورها اشاره و ادعا کرد که در نتیجه مواضع او بار دیگر به امریکا احترام گذاشته میشود…»