شفقنا رسانه- سخنرانی حسن روحانی، رئیسجمهور در همایش روسای نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور درباره اوضاع منطقه، تصمیمات اخیر دولت امریکا، سیاست خارجی و شرایط اقتصادی کشور تیتر اصلی روزنامههای امروز بود. نقل قولهایی از او خطاب به ترامپ یعنی «با دم شیر بازی نکن»؛ «صلح با ایران مادر همه صلحها و جنگ با ایران مادر همه جنگهاست» و البته موضعگیریاش دربارهی تنگههرمز به روزنامههای وطن امروز، صبح نو، سازندگی، روزان، خراسان، کیهان، جمله، جمهوری اسلامی، جوان، ایران و اطلاعات آمدند. البته پاسخ متقابل ترامپ رئیسجمهور آمریکا به دلیل تفاوتهای زمانی در روزنامهها دیده نشد. وطنامروز از «ایران ارباب تنگهها» نوشت، و در روتیتر ادعا کرد رمزگشایی روزنامه دربارهی تهدید نفتی با سخنان دیروز رئیس جمهور تأیید شد. این در حالی است که این ایدهی اختصاصی روزنامهی خاصی نبود و تقریبا اغلب روزنامهها از همین منظر موضوع را بررسی و گزارشهایی از وضعیت تجاری تنگهها منتشر کردند(اینجا و اینجا).
صبح نو گفتوگوی بسیار کوتاهی با فرمانده نیروی زمینی ارتش داشت که در بخشی از آن تصریح کرد:«رییسجمهوری سخنان بسیار خوبی گفتند، تنگه هرمز یا باید برای همه بسته باشد یا برای همه باز باشد. ما برای مقابله به مثل با آمریکا و تهدیدات آن آمادگی کامل را داریم و آمریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند.»
جمهوری اسلامی در سرمقاله با هشدار دربارهی شرایط کشور گفت:«سر برآوردن جنگ روانی در شرایطی که رئیسجمهور آمریکا آشکارا با زشتترین زبان تهدید علیه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی سخن میگوید، کاملاً طبیعی است. در خارج از ایران و در داخل، کسانی که سودای قدرت در سر میپرورانند طبعاً شرایط به وجود آمده را موقعیت مناسبی برای ابراز وجود و تلاش برای رسیدن به اهداف خود مییابند و جنگ روانی را نیز ابزار مناسبی برای تامین آن میدانند. آنها از این واقعیت غافلند که ذهن تاریخی مردم ایران هرگز وابستگی و انحطاط و جنایات رژیم پهلوی را فراموش نخواهد کرد کما اینکه جنایات گروهک تروریستی منافقین بدتر از داعش را که نوچه همین جماعتی بود که اکنون با مظلومنمائی درصدد احیاء خود میباشد، از یاد نخواهد برد. همنوائی با صدام در ۸ سال جنگ تحمیلی و حمایت از منافقین با آن همه جنایت که در سالهای ۵۹ و ۶۰ مرتکب شدند و سپس به حزب بعث عراق پیوستند و در برابر مردم ایران که برای حفاظت از کشورشان با بعثیها میجنگیدند، صف آرائی کردند چیزهائی نیستند که از حافظه تاریخی ملت ایران پاک شوند. این جنگ روانی هر قدر هم که گسترده باشد، نمیتواند مردم را با گروههائی که در سختترین شرایط جنگ و تحریم و فشارهای غرب و شرق ملت و کشور را تنها گذاشتند آشتی بدهد. حساب معدود افرادی که مایل هستند علیرغم سوابقی که دارند ژست روشنفکری بگیرند و «همرنگ جماعت» شدن را به مصلحت امروز خود میدانند از توده مردم جداست.»
سازندگی هم در سرمقاله پرسید: آیا استراتژی رئیسجمهور در برخورد با غرب تغییر کرده است و آن را در تیتر به «لیبرالیسم علیه امپریالیسم» تعبیر کرد. چینش عکس و تیتر خوب است.
ضعیفترین پرداخت در انتخاب عکس و هم در چینش تیتر در جمله بود که در تیتر لحن نقل قول را تغییر، و کار گرافیکی بسیار ضعیفی ارائه داد.
جوان به درستی عکسی انتخاب نکرد و چینش تیتر و سوتیتر را متناسب با سیاستگذاری روزنامه به خوبی انجام داد. عبدالله گنجی، مدیرمسئول هم در بخشی از سرمقاله با تیتر «باور کنیم او در خدمت ماست» نوشت: «ما اصرار داشتیم که مسئله امریکا رهبری ایران نیست، بلکه ملت ایران است و اصلاحطلب- اصولگرا نمیشناسد، اما برخی در ایران تلاش کردند بگویند ما امریکا را و امریکا ما را درک میکند. اما ترامپ ملت ما را تروریست نامید و چنان حملهای را آغاز کرد که مسئولان کشور متوجه شدند او هیچ کس را به رسمیت نمیشناسد و اینچنین ترامپ یکی از عوامل مهم وحدت ماست. سخنان روحانی در جمع سفرا را بنگرید. چه چیزی او را در هیبت یک انقلابی ظاهر کرد؟ این هیئت حاکمه امریکاست که چنین خدمتی را به ما میکند، البته جمهوریخواهان همیشه با حماقت حرکت کردهاند و ما از حماقت آنان بهره جستهایم. دشمن خونی ما (صدام) را برداشتند و پس از ۴ هزار و ۳۰۰ کشته نظامی، دوستان انقلاب اسلامی در عراق روی کرسی قدرت قرار گرفتند و آنان با خفت و خواری و دست خالی عراق را ترک کردند. آنان قاتلان دیپلماتهای ما در افغانستان را نیز سرنگون کردند و آن هم خدمت دیگری بود. »
صادق زیباکلام هم در بخشی از یادداشت خود دربارهی پیام سخنرانی روحانی در روزنامه ایران نوشت:«این واقعیت مسلم و سخن درستی است که بگوییم «نمیشود ایران در محاصره اقتصادی و بحران باشد یا نتواند یک بشکه نفت صادر کند، اما خلیج فارس و خاورمیانه در نهایت ثبات و امنیت باشد.»این خطاب روحانی به ترامپ نیز مسموع است که «شما نمیتوانید هر جور که دلتان میخواهد با ایران رفتار کنید، اما درعین حال انتظار داشته باشید در خاورمیانه آب از آب تکان نخورد.» اما بیان این سخنان منطقی همچنان نیازمند در نظر گرفتن ظرافتهایی است. این پیام باید به صورتی مخابره شود که کار را برای ترامپ سختتر کند و دست او را برای تشدید فضای مخرب علیه ایران محدودتر کند. نه اینکه به نفع ترامپ باشد و بر لبهای نتانیاهو یا پادشاه عربستان لبخند بنشاند. زیرا ایران در مسیر دشوار پیش روی خود، بیش از هر چیز باید تلاش کند از ریختن آب به آسیاب ترامپ خودداری کند. این «آب به آسیاب ترامپ نریختن» یعنی نه تنها به ترامپ اعلام کنیم ایران پرچم سفید بلند نکرده و برای کنار آمدن با تو التماس نمیکند، درعین حال به گونهای عمل یا سخن نگوییم که موجب انبساط خاطر مخالفان ایران شود. از این رو، از روحانی انتظار میرود هنگام بیان چنین سخنانی، تلاش کند میان خرسند کردن اصولگرایان و جلب همراهی میانهروهای اروپا یا میان دوگانه تندروی و منافع ملی، توازن برقرار کند.»
همشهری امروز صفحه خوبی بست. لیستی تهیه کرد از آنچه مردم، اقتصاددانان و سیاستمداران از روحانی انتظار دارند تا در گفتوگوی تلویزیونی دربارهی آنها صحبت کند که رویکرد روبهجلو و خوبی است. اگر رئیسجمهور و مشاورانش به مجموع تحلیلها و نظرهای این چنینی توجه کنند بهتر میتوانند اطلاعات را برای پاسخگویی به مردم دستهبندی کنند. روزنامه علاوه بر این پیگیر مهاجرتهای درون سرزمینی شد که پیش از این گزارشی دربارهی آن منتشر کرده بود و گفتارهایی از شهرداران ارومیه، زاهدان، اصفهان و مشهد به صفحههای داخلی آورد. در بخشی از متن هم تاکید کرد که شهرداران بعضی از کلانشهرها همکاری مناسبی برای پرداختن به این بحث نداشتهاند. خوب است روزنامه کمی دقیقتر به هر شهر بپردازد و به جای بازتاب کلی گویی مسئولان، آنها را وادار به گزارشهای دقیق و همه جانبه کند. اگرچه احتمالا همین گفتارهای کوتاه هم در روندی زمانبر به دست آمده است اما به هر حال در جزئیات کار احتمالا ریشهی مشکلات کار بهتر خود را نشان میدهد. پروندهی «درنگ» روزنامه دربارهی تجرد هم خوب و با رویکردی متعادل است که مجردی نه منشاء همهی مشکلات دیده شده نه بهترین راه حل برای خوشبختی. تنوع مطالب و نگاهها هم خوب است.
اعتماد گفتوگویی با وزیر علوم داشت و در بخشی از مصاحبه پیگیر وضعیت دانشجویان بازداشتی در حوادث دی ماه سال گذشته شد که غلامی توضیح داد:« تشخیص تقصیر یا احیانا جرم با قوه قضاییه است. اما ما اعتقادمان این است که دانشجوها تا زمانی که در راستای تخریب، آسیبزدن و فعالیتهایی که قطعا وقوعشان جرم است دست به اقدامات عملی نزدهاند، به صرف صحبت کردن، اظهارنظر کردن ولو با پرخاش و صدای بلند نمیتوان آنها را مجرم دانست. قطعا داخل دانشگاه همه مجموعه دانشگاهی باید این را تحمل کنند، باید بنشینند و گوش کنند تا بچهها حرف بزنند. این را هم بگویم که در سالهای اخیر با وجود فعالیتهای بسیار بالا در محیط دانشجویی، میان تشکلهای دانشجویی و طرح مسائل مختلف ما حداقل و نزدیک به صفر درگیریها در محیط دانشگاهی را داشتهایم. این یعنی یک بلوغ سیاسی و اجتماعی خوب در محیطهای اجتماعی ما شکل گرفته و در عین حال که با هم مجادله میکنند، همدیگر را تحمل میکنند و به هم گوش میدهند.»
شرق گفتوگویی با وحید شقاقیشهری، کارشناس اقتصادی دربارهی موسسات مالی غیرمجاز داشت که او در بخشی از آن دربارهی ابهامات این پروندهها تاکید کرده است:«همه دستگاههای درگیر باید پاسخ دهند چرا در زمان مناسب مداخله نکردند و مسئولیت نظارت و بازدارندگی را برعهده نگرفتند. ضمن اینکه حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد رقم ریالی مطالبات معوق مربوط به افرادی است که سپردههای میلیاردی در این مؤسسات داشتند و از لحاظ تعداد افراد فقط دو تا ۲.۵ درصد از کل هزاران سپردهگذار را شامل میشوند؛ یعنی عمده مطالبات از آن دانهدرشتهای سپردهگذار است که سودهایی تقریبا معادل پول خود در مؤسسات دریافت میکردند. مردم باید بدانند این دانهدرشتها چه کسانی بودند و با چه قدرتی میتوانستند چنین سودهای بالایی دریافت کنند. بانک مرکزی هم مطالبات آنها را نه از جیب مردم؛ بلکه از طریق واگذاری داراییهای این مؤسسات باید پرداخت کند.»