شفقنا رسانه-نشست آموزش خبرنگاری در عصر دیجیتال و اخبار جعلی، چالش های روزنامه نگاری با حضور دو استاد روزنامه نگار فرانسوی «دکتر بریژیت بس» و پرفسور «اریک مسه» در دانشگاه علامه طباطبائی با حضور جمعی از دانشجویان و روزنامه نگاران این دانشگاه برگزار شد.
به گزارش شفقنا رسانه اریک مسه در ابتدای صحبت های خود با اشاره به وظایف روزنامه نگاران در تشخیص اخبار جعلی گفت: از زمانی که رسانه ها و روزنامه نگاران مشغول به کار شدند، اخبار جعلی هم متولد شد .در حال حاضر می دانیم که شبکه های اجتماعی و فضای مجازی اثر مستقیمی بر کار روزنامه نگاران داشته و مسئولیت آنها را برای تشخیص اخبار جعلی و درست دو چندان کرده است.مسئله اصلی روزنامه نگاران امروزی واقعیت است که جامعه در حال ساختن آن است .این واقعیت ساخته شده توسط نهادهای قدرت است و مربوط به درست یا نادرست بودن آن می شود.
نقش روزنامه نگار در تعریف واقعیت
او ادامه داد: حال می خواهم در مورد فضای عمومی و نقش خبرنگاران در آن فضا صحبت کنم.وقتی هابر ماس این بحث را مطرح کرد معتقد بود مباحث سیاسی را از حوزه خصوصی وارد حوزه عمومی کنیم .چالشی که در اینجا وجود دارد ساخت تصویری از واقعیت با مداخله سیاست و سیاست مداران دولتی است .در این فضای عمومی اصحاب رسانه و روزنامه نگاران هدف راهبرد ارتباطی کنشگران اجتماعی و سیاسی هستند.
این روزنامه نگار با اشاره به تعریف واقعیت و نقش خبرنگاران در این باره توضیح داد: واقعیت از طریق روابط اجتماعی و نمادین بین کنشگران ساخته می شود .روزنامه نگاری هم شکل خاصی از میانجی گری و ساخت نهادی واقعیت است .روایت های روزنامه نگاری مانند علم و قضاوت در معرض آزمایش درست و نادرست هستند.
اریک مسه در بخش دیگری از صحبت های خود به اخبار جعلی اشاره کرد و گفت: در اخبار جعلی اولین وجه آن شایعه است که با گسترش شبکه های اجتماعی این اخبار هم زیاد دیده می شود .همین مسئله وظیفه روزنامه نگار را زیاد می کند که به دنبال تشخیص واقعیت برود. درست است که شبکه ها و رسانه های اجتماعی پدیده های جدید هستند ولی اخبار جعلی از زمان های گذشته وجود داشته به همین خاطر تنها راه مبارزه با اخبار جعلی رعایت اصول و شیوه های حرفه ای روزنامه نگاری است.
بررسی کردن منابع مختلف خبری
او با توضیح درباره روش های این مبارزه بیان کرد: با توجه به اینکه امروزه با تعدد منابع در انتشار اخبار مواجه هستیم تلاش کنیم منابع رسمی و غیر رسمی را حتما چک کنیم. هر چند تاکید من بر تولید اخبار به دست خود خبرنگاران است یعنی سعی کنیم خودمان به اصل اسناد و خبر برسیم .راه دیگر نداشتن نگاه مطلق به اخبار برجسته از سوی کنشگران قدرتمند جامعه است.به این معنا که ما نباید نگاه مطلق به تعریف واقعیت از دید کنشگران داشته باشیم و نگاه نسبی را حتما لحاظ کنیم.
بریژیت بسه در ادامه این نشست در تکمیل صحبت های اریک گفت: در دانشگاه بوردو که نزدیک به ۵۰ سال درس های روزنامه نگاری در آن تدریس می شود، ۴۰ سال به یک سبک و شیوه تدریس میشد تا اینکه با آمدن رسانه های جدید ما هم تغییرات زیادی را در آموزش خود وارد کردیم هر چند خود ما هم همیشه به دنبال تغییرات هستیم.اما آن چیزی که تغییر نکرده اصول اولیه روزنامه نگاری است .در حال حاضر مسئله اصلی روزنامه نگاری بررسی خبر و چینش اخبار است.و مهم ترین مسئله چک کردن منابع مختلف و تولید اخبار توسط خبرنگاران است.
روزنامه کاغذ دوباره در حال متولد شدن است
او ادامه داد: ما در دانشکده خود تلاش می کنیم روزنامه نگاری مکتوب را آموزش دهیم تا دانشجویان کار با کاغذ و روزنامه نگاری مکتوب را به عنوان اصول پایه یاد بگیرند. در موسسه اموزش خبرنگاری ما دانشجویان یک هفته ای به یک کشور خارجی سفر می کنند و در نهایت سفرنامه خود را در قالب یک نشریه منتشر می کنند.در حال حاضر ما با پدیده مولتی مدیا در رسانه ها مواجه هستیم .یعنی دیگر رادیو ،تلویزیون و روزنامه ها به مانند سال های گذشته تک کارکردی نیستند بلکه در فضای وب به طور همزمان چندین خدمت را به مخاطب ارائه می دهند.ولی باید بدانیم که این پدیده به صورت همگرایی وارد رسانه ها شود و وب را همگرا با این بخش ها بدانیم نه اینکه بر کار اصلی این رسانه ها مسلط شود.
این مدرس روزنامه نگاری با اشاره به ضرورت رسانه های کاغذی بیان کرد: این همگرایی رسانه باعث همگرایی شغلی هم شده است .در حال حاضر می بینیم روزنامه ها فقط به صورت کاغذی منتشر نمی شوند ولی برای حفظ هویت خود تلاش می کنند کیفیت خود را هم بالا ببرند و این باعث می شود تحلیل های آنها زیادتر و عمیق تر شود.شاید در برخی کشورها صحبت از مرگ روزنامه کاغذی باشد و میل آنها به سمت رسانه های دیجیتال باشد اما به نظرم کاغذ دوباره در حال متولد شدن است رادیو فرهنگ فرانسه اخیر به صورت کاغذی اخبار خود را هم منتشر می کند برای همین می توان از بازگشت کاغذ صحبت کرد.
او با اشاره به رعایت اصول حرفه ای از طرف روزنامه نگاران تاکید کرد: درست است که همگرایی مزیت های زیادی را داشته است از جمله اینکه دیگر برای تصویربر داری از یک سوژه برای تلویزیون دیگری نیازی به وجود چندین نفر نیست و خبرنگار با مجهز شدن به ابزارهای نوین به اصطلاح خبرنگار کوله پشتی می تواند کار چندین نفر را انجام دهد.ولی مشکل این است که تعداد این افراد زیاد شده و کسی بررسی نمی کند که این اخبار تا چه اندازه درست و دقیق است و همین اخلاق و اصول روزنامه نگاری را زیر سوال می برد.