شفقنا رسانه- سوگواری و انتظار خانوادههای دریانوردان، در کنار تصویر نفتکش سانچی که هنوز در آتش میسوزد، به عکسهای اصلی غالب روزنامههای امروز تبدیل شدند.
روزنامه آرمان امروز اگرچه عکس خوبی از سوختن کشتی نفتکش ایران کار کرد که میتوانست تیتری کوتاه در قسمت سیاه دود قرار دهد، اما با انتخاب تیتری غیرجذاب و بلند و همراه با روتیتر و زیرتیتر، عملا فرصت یک صفحهبندی حرفهای را از دست داد. تیتر «فاجعه سانچی از آغاز حادثه تا توجیه کارشکنیهای چینیها» هم انتخاب ضعیفی بود.
معمولا در شرایط احساسی، تیترها هم با باراحساسی بیشتری انتخاب میشوند که به ندرت هم حاصل آن، خوب خواهد بود. یکی از ضعیفترین انتخابها را میتوان در روزنامه بشارت نو دید«داغ دل ایرانیها در دریای چین غرق شد». انتخاب روزنامه دنیای اقتصاد هم تیتر «پرواز ققنوسها از دریای آتش» بود که خلاقیتی در خود داشت اما خوشخوان نبود. البته از این روزنامه انتظار کار تولیدی بیشتری در زمینهی اقتصادی برای این خبر بود که در کنار این مطلب منتشر شود.
تیترهای «کشتی شکستگانیم» و «داغ نفت» در دو روزنامه وطن امروز و صبح نو بود که با عکسهای خوب و هماهنگی همراه شدند و از بهترین پرداختهای روزنامههای امروز به شمار میآیند. وطن امروز اگرچه در نسخه ی اولیهای که منتشر شد، عکس اشتباهی را کار کرد اما پس از آن در نسخهی سایت خود تصویر درست را جایگزین کرده است.
روزنامههای جوان و بهار، به جای استفاده از عکس، به سراغ طرح رفتند اما اجراهای قوی نداشتند. شاید باوجود عکسهای بسیار، بهتر بود عکس به جای طرح انتخاب میشد یا حداقل طرحهای معنادارتری و با اجرای بهتری کار میشد که با تیترها همخوانتر باشد. تیتر یک بهار هم به شیوه ی هر روز اگرچه کوتاه است اما ترکیب کلماتی است که نه معنای خاصی به ذهن میرساند و نه ضرباهنگ خاصی دارد و برای همهی موضوعات در جهان قابل استفاده است. تیتر کوتاه خوب است اما باید با موضوع از نظر معنا نزدیک باشد و خلاقیتی هم داشته باشد.
روزنامه اعتماد از معدود روزنامههایی بود که عکس اصلی و تیتر را نه به تخلف و بدهی شهرداری و نه به آتشسوزی کشتی اختصاص داد. تصویری از تقدیر حسن روحانی از سیدجواد طباطبایی در مراسم فارابی، عکس اصلی شد اما تیتر، ارتباط مشخصی با عکس ندارد و حتی به خودی خود، به اندازه کافی واضح نیست:«پیروزی حقوق بر دیکتاتوری» که تحلیل روحانی از ناکامی ترامپ در برجام محسوب میشود.
همزمان با حادثه سانچی، موضوع دیگری هم در میان روزنامههای امروز، مشترک بود؛ شرح بدهیهای شهرداری در دوره شهرداری محمدباقر قالیباف، به نقل از محمدعلی نجفی. روزنامه وقایع اتفاقیه، تیتر ۵۲ هزار میلیارد بدهی را کار کرد اما مصاحبهای هم با بهاره آروین انجام داد. همچنین به بازنشر خبرها و تیترها بسنده نکرد و گزارشی از حضور خانوادههای داغدار در شرکت ملی نفت منتشر کرد که با عکسی از این مراسم، همراه شد. اگرچه این بخشی از تولیدی روزنامه باید باشد و بهتر است روزنامه ابهامات این حادثه را برای مخاطب روشن کند.
این برای دستکم چهارمین بار در چند روز گذشته است که روزنامه آفتاب یزد، تیتری کنایهآمیز درباره چین با واژه «چینیها» کار کرد. با این تفاوت که روزهای پیش به طور مستقیم در باره عملکرد این کشور در برابر حادثه تصادف و آتشسوزی نفتکش ایران و امروز درباره قتل عام محیط زیستی در هورالعظیم و کشته شدن لاکپشتها به دلیل آلودگیهای زیستمحیطی:«چینیها به لاکپشتهای ایران هم رحم نکردند». پرداخت به این موضوع، تصمیم درستی بوده است اما به جای تیتر کنایهآمیزی که میتواند در طولانیمدت تبدیل به انگارهی منفی علیه یک ملت و نه عملکرد منفی مسئولان یک کشور شود، بهتر بود تیتر و رویکردی مستدل را انتخاب میکرد. ضمن این که عکس روزنامه اشتباه است و بهتر است در جستجوی اینترنتی تلاش کند عکسها را از رسانههای معتبر دریافت کند.
روزنامههای روزان، قدس، مردمسالاری، خراسان، شرق، ایران و شهروند اگرچه گرافیک خوب و صفحهبندیهای بسیار حساب شده و دقیقی از نظر چینش عکس و تیتر داشتند و به جز شرق تیترها هم کیفیت نسبتا خوبی داشت، اما در زیرتیترها به نکتهای از ابهامات پاسخ ندادند و صرفا مثل بعضی از روزنامههای دیگری که در این مطلب به آنها اشاره شد، برخوردی صرفا بازتاب دهنده داشتند. ویترین خوب بدون محتوای خوب صرفا قابی زیباست که نیازی به خواندن صفحات دیگر ایجاد نمیکند.
روزنامههای فرهیختگان، همشهری و هفت صبح از جمله روزنامههایی بودند که تلاش کردند کمی از این فضای بازتاب دهنده فاصله بگیرند. فرهیختگان و هفت صبح بخشی از این ابهامات را به صفحه اول آوردند که تیتر «رازهای سانچی» انتخاب کوتاهتر و مناسبتری بود. اما در صفحه اول کدی به مخاطب ندادند که برای پاسخگویی به این ابهامات چه تلاشی کردهاند و به چه نتیجهای رسیدهاند. همشهری اگرچه در تیتر رویکرد احساسی داشت اما با ارائهی آدرس مطالب در زیرتیترها تلاش کرد بخشی از این مباحث را باز کند که فارغ از کیفیت آن، توجه به این رویکرد در این روزنامهها مهم است.