توسط admin

مرامنامه اخلاقی پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه (شفقنا)

مقدمه:
شفقنا خود را ملزم به پیگیری حقیقت و انعکاس چند جانبه، منصفانه و مسئولانه رخدادها می‌داند، بدون آن که از هیچ صاحب منفعت یا مصلحتی بترسد یا بخواهد به نفع فرد یا گروه خاصی عمل کند. آنچه در پی می‌آید میانگینی از اصول اخلاقی بین‌المللی برای روزنامه‌نگاران و اصول متداول در رسانه‌های بین‌المللی مطابق با شرایط کشور است. این اصول درباره‌ی مقررات اداری و مالی رسانه نیست و صرفا برای کمک بهتر به تصمیم‌گیری خبرنگاران و دبیران این رسانه است که با توجه به اهمیت این موضوع با مخاطبان شفقنا به اشتراک گذاشته می‌شود تا موضع‌گیری آنها را در موضوعات مختلف بدانند.

شفقنا بنا دارد رسانه‌ی دین و دینداران باشد، تجربه‌ای مطلوب در عرصه رسانه‌ای شیعیان پایه گذارد و عموم جریانات و فعالیت‌های اسلامی و به‌خصوص شیعی را در سراسر جهان به‌تدریج تحت پوشش قرار دهد. خشونت‌ها و رویکردهای ضد انسانی را نفی و همزیستی و گفت‌وگوی بین دینی و بین فرهنگی را تشویق کند. با رعایت آنچه در این بندها گفته شده است:

ما دست‌اندرکاران شفقنا باور داریم دسترسی خبرنگاران به اطلاعات غیرمحرمانه و غیر طبقه‌بندی شده، طبق قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات یک اصل مهم در روزنامه‌نگاری است. لذا با آگاهی از اهمیت دسترسی مخاطبان به اطلاعات مفید، غیرسازمان‌یافته یا تحت‌تآثیر تعارض منافع‌ تلاش می‌کنیم تا به دلیل منافع خود یا افراد وابسته به خود عینیت و واقعیت‌ها را در انتشار اخبار خدشه‌دار نکنیم. ما تلاش می‌کنیم تا رویدادها را منصفانه و بدون غرض‌ورزیو حتی‌المقدور با استناد به منابع مطلع چندگانه روایت کنیم؛ به گونه‌ای که مخاطب بتواند تصویری جامع و نزدیک‌تر به واقعیت از موضوع روایت داشته باشد.

شفقنا اگرچه پایگاه خبری بین‌المللی است اما قطعا در هر بخش به منافع ملی و منافع جامعه اهمیت می‌دهد. این منافع ملی قاعدتا شامل تصورات و پیش‌فرض‌های ذهنی غیرضروری و نادرست بعضی از مسئولان نمی‌شود و تابع آزادی‌ها و چارچوب های تصریح شده در قانون اساسی برای به دست آوردن منافع بلندمدت اجتماعی و ملیاست و نه منافع زودگذر احزاب و فعالان سیاسی و اجتماعی.

ما تلاش می‌کنیم به اخبار به مثابه یک «خیر عمومی» توجه کنیم و اهداف تجاری،سیاسی، حزبی یا شخصی در انتشار آن نداشته باشیم. همچنین با توجه به اهمیت پرسشگری در یک تحریریه تلاش می‌کنیم زمینه‌ای برای پرسش و گفت‌وگوهای آزاد برای خبرنگاران درباره‌ی موضوعات مختلف فراهم کنیم تا زمینه‌ی فشارهای درون تحریریه‌ای به حداقل کاهش یابد؛ علاوه بر آن زمینه‌ی بروز استعدادهای خبرنگاران و اعضای تحریریه نیز ایجاد شود.

ما دست اندرکاران شفقنا باور داریم روزنامه‌نگار در برابر مردم به طور کل و درباره‌ی انواع منافع اجتماعی، اقتصادی و ملی، باید پاسخگو باشد و مسئولیت اجتماعی روزنامه‌نگار، او را ملزم می‌سازد در شرایط مختلف همسو با اصول اخلاقی پذیرفته شده جامعه، رسانه و وجدان اخلاقی خود عمل کند.

شفقنا خود را متعهد می‌داند در حد امکان، منبع تمام اطلاعاتش را برای مخاطبان آشکار کند. اما اگر توافق شده است هویت منبعی مخفی نگه داشته شود، هویت آن منبع نباید برای افراد دیگر خارج از شفقنا آشکار شود. پیش از آن که خبرنگاران بپذیرند هر نوع اطلاعاتی را بدون ذکر کامل منبع منتشر کنند، باید تلاش کنند تا امکان انتشار هویت منبع انجام شود. اگر این امکان فراهم نشد، خبرنگاران باید سراغ گرفتن آن اطلاعات از منبع یا منابع دیگری بروند. اگر چنین شرایطی هم میسر نشد، خبرنگاران باید درخواست یک دلیل رسمی برای مخفی نگاه داشتن هویت منبع ارائه دهند و علت مخفی‌کردن هویت منبع را هم در گزارش‌ ذکر کنند.

تقریبا در هر موردی، همیشه نوعی امکان تعیین هویت وجود دارد؛ مثلا نام سازمانی که منبع خبری در آنجا مشغول است یا رتبه شغلی فرد می‌تواند در خود خبر یا گزارش آورده شود. در هیچ مطلبی نباید منبع، با اسم دیگری معرفی شود. در شرایط کاملا غیرمعمول دبیران ارشد در این زمینه تصمیم‌گیری می‌کنند.

با توجه به این که اغلب مطالب تولید‌ی شفقنا در بخش‌های مختلف آن در قالب مصاحبه، گزارش و ترجمه است؛ ما دست اندرکاران شفقنا خود را ملزم می‌دانیم جرح و تعدیل ما در متن و خلاصه کردن اطلاعات باعث ایجاد اشتباه در متن، درک نادرست از بیان مصاحبه‌شونده و مواردی شبیه این نشود، و در موارد نادر که بیم چنین اشتباهاتی وجود دارد، پیش از انتشار متن را برای بازبینی -و نه ویرایش کامل متن و سؤالات- در اختیار فرد قرار ‌دهیم. همچنین متعهد می‌شویم در صورت بروز هر گونه اشتباهی به سرعت آن را اصلاح کنیم و اشتباه خود را بپذیریم و در صورت لزوم به پرسش‌های مخاطبان درباره‌ی روند انجام یک کار یا چرایی و نوع پرداخت به موضوعات مختلف پاسخگو باشیم. بدیهی است این پاسخگویی به منزله‌ی افشای منبع و موارد از این دست نیست. افرادی که اشتباه ما را یادآوری می‌کنند، شایسته برخورد محترمانه‌ و تقدیر هستند.

شفقنا به استقلال خود از منابع قدرت و احزاب حساس است. از پذیرش هر نوع کمک دولتی یا حزبی با شرط یا احتمال معقول دخالت در سیاست‌های خود پرهیز می‌کند مگر آن که از مسیرهای روشن و قانونی و بدون هر گونه دخالت در سیاست‌های رسانه‌ای صورت پذیرد. دبیران و خبرنگاران شفقنا با توجه به قواعد شرافت حرفه‌ای روزنامه‌نگاری تطمیع نمی‌شوند و نمی‌پذیرند تا برخلاف رفاه عمومی به ارتقای منافع خصوصی بپردازند. دست‌اندرکاران شفقنا هدیه‌ی نقدی یا غیر نقدی را از منابع خبری قبول نمی‌کنند، و هیچ نوع برخورد ترجیحی شخصی را که ممکن است به‌خاطر موقعیت رسانه‌ای‌ پیشنهاد شود، نمی‌پذیرند؛ البته هدیه‌های فرهنگی غیرنفیس و ارزان قیمت‌ مثل کتاب مرتبط به حوزه‌ی خبری شامل این بند نمی‌شود. در صورتی که حوزه‌ی خبری هدیه‌ای به خبرنگار شفقنا بدهد، آن هدیه پس داده می‌شود و هفتاد و پنج درصد معادل آن به خبرنگار پرداخت می‌شود.

نوشتن مطلب حق‌التحریر برای یک رسانه دیگر تنها در صورتی مجاز است که شفقنا نفعی در آن مطلب نداشته باشد و آن خبر، مصاحبه یا گزارش هم رقیب مطالب رسانه نباشد و در هر صورت نیازمند هماهنگی با مدیران ارشد است.

ما دست اندرکاران شفقنا تلاش‌ می‌کنیم برای گزارش یک خبر، همیشه بیرون از صحنه بایستیم، نه آن که خود خبرساز شویم. در زمان تهیه یک رویداد، خبرنگاران نباید هویت خود را پنهان کنند. آنها نباید خود را پلیس، پزشک یا هر هویت دیگری غیر از روزنامه‌نگار معرفی کنند.

استناد و ذکر منبع به محتوایی که از روزنامه‌ها و رسانه‌های دیگر گرفته می‌شود، باید دقیق انجام شود. شفقنا تلاش می‌کند در ابتدای هر مطلب، تفکیک مطالب رسانه از سایر رسانه‌ها را برای مخاطب به وضوح مشخص کند. همچنین اگرچه تفکیک خبر و تحلیل در فضای اینترنتی به سادگی روزنامه‌ها و رسانه‌های مکتوب نیست اما نشانه‌ها یا کلیدواژه‌هایی را برای مخاطب تعریف کند تا به روشنی بتواند تفاوت اظهار عقیده‌ی‌ خبرنگار یا تحلیلگر شفقنا را از خبر و آنچه واقعیت دارد، تفکیک کند.

ما دست‌اندرکاران شفقنا بنا به تعهد اخلاقی نسبت به ارزش‌های عام انسانی، از هر گونه توجیه یا تحریک به جنگ‌های متجاوزانه و مسابقه‌ی تسلیحاتی به‌ویژه تسلیحات کشتار جمعی و از همه‌ی شکل‌های خشونت، نفرت یا تبعیض، بخصوص نژادپرستی و آپارتاید، سرکوبگری قدرت‌های سلطه‌گر جهانی یا رژیم‌های استبدادی، استعمار و استعمار نوین پرهیز می‌کنیم. همچنین متعهد می‌شویم به حقوق و شئون همه‌ی ملل، مردم و افراد بدون لحاظ نژاد، زبان، جنسیت، ملیت و مذهب احترام بگذاریم. ما متعهد می شویم به حق افراد، حفظ حریم و اسرار خصوصی و شئون انسانی احترام بگذاریم که با قوانین ملی و بین‌المللی مربوط به حفظ حقوق و شهرت افراد، منع افترا، تهمت، توهین و مخدوش کردن شهرت افراد، هماهنگ است. با این حال سیاست شفقنا، دفاع از آزادی‌های دینی و حساسیت نسبت به مضیقه تراشی و تنگناهای مذهبی برای دینداران است و هر جا حق دینداری مورد تعدی قرار ‌گیرد، تلاش می‌کند با اطلاع‌رسانی مناسب فضای احقاق حق دینداران را فراهم کند و هر جا شیعیان در اقلیت باشند؛ شفقنا، رسانه‌ی پشتیبان و حامی حقوق دینی و انسانی آنان است.